تقریباً هزار سال پیش، با یک طغیان بزرگ در جو زمین یک ابر غول پیکر از ذرات غنی شده از گوگرد در سراسر استراتوسفر به وجود آمد و ماه ها یا حتی سالها آسمان را تاریک کرد. آیا این پدیده ناشی از یک نیروی فرازمینی بوده یا حاصل از فوران آتشفشان ؟ نبض دیجیتال قصد دارد به کمک یخ های قطبی گره از این راز بگشاید.
محققان با حفر سوراخ هایی در یخچال های طبیعی نمونه هایی حاوی ذرات گوگرد و سولفوری معلق در هوا که پس از فوران های آتشفشان به استراتوسفر رسیده اند و دوباره بر روی سطح یخ مستقر شدند را آنالیز کردند.
این یخ ها می توانند آثار به جا مانده از آتشفشان را برای زمان های بسیار طولانی در خود حفظ کند، اما مشخص کردن تاریخ دقیق رویدادی که در لایه های یخ ظاهر می شوند باز هم کار سختی است.
دانشمندان تصور می كردند كه این ذخایر گوگرد در سال 1104 بر اثر فوران آتشفشان هکلا در ایسلند كه به “دروازه به جهنم” هم مشهور است به وقوع پیوسته و نوارهای نازک یخ آغشته به رسوب سولفات را تشکیل داده است.
براساس تحقیقات جدید به رهبری باستان شناس سباستین گیلت از دانشگاه ژنو در سوئیس، می توان نتیجه گرفت که هکلا نمی تواند مقصر اصلی سولفات غول پیکر در استراتوسفر باشد.
گیلت و همكارانش در مقاله خود توضیح می دهند که یک کشف برجسته نشان میدهد که احتمالا یک سیگنال ناشناخته از آتشفشان دو قطبی بزرگ با رسوب سولفات وجود داشته است که از اواخر سال 1108 یا اوایل سال 1109 میلادی فعال شده و تا اوایل سال 1113 بعد از میلاد ادامه داشته است. همچنین خاطرنشان می كنند كه شواهد مربوط به همان واقعه را می توان در یخ های قطبی در جنوب نیز مشاهده كرد.
این تیم می نویسد: ” از زمان های بسیار قدیم پدیده های نوری جوی مربوط ذرات معلق آتشفشانی در ارتفاعات زیاد مورد توجه مسیحیان قرار گرفته اند.”
“به طور خاص، می توان میزان روشنایی گزارش شده از ماه گرفتگی را هم برای تشخیص ذرات معلق آتشفشانی در استراتوسفر و هم برای اندازه گیری عمق نوری استراتوسفر در انفجار های بزرگ استفاده کرد.”
براساس سوابق ناسا مبتنی بر تلاطم نجومی، هفت ماه؛ ماه گرفتگی در اروپا در بین سالهای 1100 و 1120 میلادی قابل مشاهده خواهد بود و همچنین نویسندگان از وقوع یک ماه گرفتگی که در ماه مه 1110 و تاریکی استثنایی ماه در طول این پدیده نوشتند.
یک ناظر در کتاب پیتربورو کرونیکل نوشت “در پنجمین شب در ماه مه ماه ظاهر شد و می درخشید و بعد از آن کم کم نور آن کم می شود به طوری که به محض فرا رسیدن شب، آنقدر کاملاً با فشار خاموش شد که نه نور ، نه گوی و هیچ چیز از آن دیده نشده است. ”
بسیاری از اخترشناسان از آن زمان درباره این ماه گرفتگی مرموز و غیر معمول بحث کرده اند. قرن ها بعد از وقوع آن، ژرژ فردریک چمبرس ، ستاره شناس انگلیسی درباره آن نوشت: “بدیهی است که این [گرفتگی] نمونه ای از گرفتگی” سیاه “بود وقتی ماه به جای درخشش با رنگ مسی کاملاً نامرئی شد.”
با وجود این واقعه که در تاریخ نجوم هم بسیار مشهور است، اما محققان هرگز با قطعیت اظهار نکردند که این پدیده با وجود ذرات معلق آتشفشانی در هوا ایجاد شده باشد.
محققان می نویسند: توجه داشته باشیم که هیچ مدرک دیگری درباره وجود گرد و غبار آتشفشانی ، مانند کم نور شدن خورشید، درخشش گرگ و میش قرمز یا هاله های خورشیدی مایل به قرمز وجود ندارد.
اکنون با توجه به اینکه هکلا مسوب این رخداد نبوده،پس کدام آتشفشان مسئول ابر گوگرد بود؟
در حالی که نمی توان با اطمینان این موضوع را رد کرد اما این تیم فکر می کند که محتمل ترین گزینه، کوه آسما در ژاپن است که در سال 1108 میلادی فوران غول پیکر و بزرگی که به مراتب بزرگتر از فوران بعدی آن که باعث کشته شدن بیش از 1400 نفر شد رقم زد.
رویداد 1108 در دفتر خاطرات دولتمردی که در آن سال ها میزیسته صحنه را واضح تر شرح می دهد: “آتش سوزی در بالای آتشفشان ، یک لایه ضخیم از خاکستر و گوگرد در باغ فرماندار بوجود آورد که پس از آن هیچ چیز قابل مشاهده نبود. ”
سایر مستندات تاریخی، به ویژه یافته های مربوط به تأثیرات اقلیمی و اجتماعی در سالهای 1109-1111 میلادی ، این فرضیه را تأیید می کنند که یک فوران بزرگ در 1108 توانسته منجر به تأثیرات مخرب بر جوامع شود.
محققان شهادتهای زیادی که اشاره به آب و هوای نامطلوب، خرابی محصولات زراعی و قحطی در این سالهاست را پیدا کردند که به فرضیه آنها قوت می بخشد.
محققان می گویند تمام مدارکی جمع آوری شده گوشه فراموش شده ای از فوران های آتشفشان در سال 1108 تا 1110 را نشان می دهند و اکنون آنها را کشف کرده ایم.
منبع: sciencealert
